عایق نسوز ماده‌ای است که در برابر حرارت و شرایط محیطی مقاومت خوبی دارد. این نوع عایق‌ها اغلب غیرفلزی و از جنس سرامیک هستند؛ عایق‌های نسوز دارای نقطه ذوب خاصی نیستند و با توجه به نوع آن‌ها و دمایی که می‌توانند تحمل کنند، دارای نقطۀ نرم شدگی هستند. آن‌ها در دمایی خاص کیفیت اولیۀ خود را از دست داده و شروع به نرم شدن می‌کنند. ویژگی‌های پایداری عایق در برابر تغییرات فیزیکی و شیمیایی و همچنین نیروهای مکانیکی از قبیل سایش، خوردگی و فشار، برای استفاده در صنایع مختلف مناسب است. عایق نسوز با استفاده از ترکیبات گوناگونی مانند کربن، سیلیسیم، منیزیم، آلومینیوم، زیرکونیوم و کروم تهیه می‌شود.
کاربردهای عایق نسوز چیست؟
ازجمله کاربردهای این محصول صنعتی، استفاده در سطوح مختلف کوره‌های با حرارت بالا، عایق سقف برای کوره‌های پوششی، عایق پوسته‌های ریخته‌گری، عایق رولرهای مورد استفاده در کوره‌های حرارتی، تغییر شکل‌دهنده‌ها و لوله‌های حرارتی مورد استفاده در صنایع پتروشیمی است.
انواع عایق نسوز
با توجه به تنوع ترکیبات برای تولید عایق نسوز، آن‌ها تنوع محصول زیادی دارند، خصوصیات و درنهایت قیمت هر مورد با توجه به نوع کارایی آن‌ها بسیار متفاوت است. برخی از انواع عایق‌های نسوز صنعتی عبارت‌اند از:
1-عایق نسوز سرامیکی
عایق نسوز سرامیکی در صنایع مختلف مانند کوره‌های تابشی، پیش‌گرمکن، القایی و الکتریکی، برای درزگیری مدل‌های مختلف داکت پتروشیمی و لوله‌های صنعتی استفاده می‌شود. این عایق‌ها قابلیت انعطافی خوبی دارند و به راحتی شکل می‌پذیرند. همچنین نسبت به سایر عایق‌های نسوز قیمت مناسب‌تری دارند. این نوع از عایق به صورت‌های مختلفی متناسب با نیاز بازار عرضه می‌شوند که می‌توان به شکل‌های پتوی سرامیکی، تختۀ سرامیکی، الیاف فله‌ای و مدول سرامیکی اشاره کرد.
2-عایق نسوز سلولزی
این مدل از عایق را می‌توان اولین نوع عایق تولیدی دانست. عایق سلولزی با استفاده از موادی مانند کاغذ، مقوا، چوب و مواردی از این دست به همراه نوعی چسب قوی مقاوم به حرارت تولید می‌شود. مقاومت بالای این نوع عایق و قابلیت بازیافت آن، بسیار مورد توجه است و از آن، در صنایع مختلف استفاده می‌شود.
3-عایق نسوز پشم سنگ
یکی دیگر از عایق‌های نسوز پرکاربرد در صنایع، عایق پشم سنگ است، نبودن منافذ در این مدل‌ها، مانع از ایجاد قارچ یا رشد حشرات موذی می‌شود. این مدل نیز مانند عایق سلولزی قابلیت بازیافت دارد. عایق پشم سنگ به علت داشتن مقاومت بالا در برابر حرارت در صنایع مختلفی مانند صنایع غذایی، ساختمان‌سازی و تأسیسات، صنایع پتروشیمی، صنایع نیروگاهی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جنس و نوع عایق پشم سنگ در میزان تحمل حرارتی آن نقش بسزایی دارد، استفاده از این عایق می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌ها و هدر رفت انرژی، موجب افزایش بازدهی و ایمنی نیز شود.
4-عایق نسوز پشم‌شیشه
پشم‌شیشه همان فایبرگلاس است که در صنایع مختلف و مصارف خانگی کاربرد زیادی دارد. از پشم‌شیشه برای جلوگیری از انتقال گرما و جلوگیری از پوسیدگی به‌خصوص در منابع فلزی، منابع مواد غذایی، ساخت سیلوهای سیمانی و مخازن مایعات شیمیایی همانند اسیدها و غیره استفاده می‌شود. مقاومت بالای این عایق در برابر شعله‌های آتش حتی با وجود عمر کم آن، دلیل محبوبیت بالا و استفادۀ روزافزون از این عایق است. پشم‌شیشه پوشش‌های متنوعی دارد. از فویل آلومینیومی، الیاف پارچه‌ای شیشه‌ای و بافت سیاه شیشه‌ای برای ساخت پوشش آن استفاده می‌شود.
5-عایق نسوز تختۀ سرامیکی
این مدل به‌صورت تخته‌ای تولید می‌شود. موارد مصرف این عایق در صنایعی است که نیاز به عایق حرارتی با دمای بالا تا حد ۱۲۶۰ درجه سانتی‌گراد و مقاوم نسبت به خوردگی گازهای داغ و شوک حرارتی دارند.
6-عایق نسوز کاغذی سرامیکی
این عایق به‌صورت کاغذ تهیه می‌شود. ضخامت‌های متفاوتی از ۱ تا ۵ میلی‌متر دارد اما برخلاف ضخامت کمتر نسبت به نوع تخته‌ای، قابلیت تحمل دمای بالاتری از آن دارد (از ۱۲۶۰ تا ۱۴۳۰ درجۀ سانتی‌گراد) که با توجه به انعطاف‌پذیری بالا و کاغذی بودن آن بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع عایق در مقایسه با موادی که از آزبست تهیه می‌شوند، بسیار مقرون‌به‌صرفه است.
تخته‌ها و کاغذهای نسوز سرامیکی مزایای بسیاری دارند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضریب انتقال پایین
- مقاوم در مقابل آسیب‌های مکانیکی مانند پارگی و ساییدگی
- مقاوم در برابر شوک حرارتی
- عایق مناسب صوتی و حرارتی
7-عایق پنبۀ نسوز سرامیکی
این عایق از الیاف سیلیکاتی و آلومینیومی تهیه می‌شود و قابلیت تحمل حرارت از ۱۲۰۰ تا ۱۶۰۰ درجۀ سانتی‌گراد را دارد. این الیاف‌های نسوز به علت نداشتن شکل هندسی خاص در پر کردن منافذ خالی میان عایق‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تعدادی از سایت‌های خارجی مرتبط با محصول عایق نسوز را در ادامه مشاهده می‌کنید:
https://www.insulationsuperstore.co.uk/browse/insulation/fire-protection.html
https://www.hunker.com/13418863/fireproof-insulation-materials
https://5starinsulation.com/2019/09/which-type-of-insulation-is-the-most-fireproof/